مطالب

بسم الله الرحمن الرحیم
اهمیت سحرخیزی 25/10/89

مهمترین اوصاف متقین از نظر قرآن
خداوند تبارک و تعالی در سوره ذاریات در اوصاف متقین نکاتی را بیان می فرماید « ان المتقین فی جنات و عیون» انسانهای با تقوا در باغهای بهشت که در آن چشمه ها جاری است زندگی میکنند. اگر باغی باشد که چشمه ای در آن نباشد آن باغ خوبی نیست، در بهشت از درون خود آن باغ چشمه می جوشد نه تنها یک چشمه بلکه خدای متعال میفرماید «و عیون» چشمه های متعدد. «ءاخذین ما آتاهم ربهم» میفرمایند آنچه که خدای متعال به آنها مرحمت می کند آنها دریافت می کنند.
متقین و اهل احسان
چرا متقین در جنات و بهشتند؟ میفرمایند «انهم کانوا قبل ذلک محسنین» برای اینکه متقین در دنیا اهل احسان و نیکوکار بودند. نیکوکاری و احسان آنها چه بوده است؟ «کانوا قلیلا من الیل ما یهجعون» می فرمایند کمتر اتفاق می افتاد که تمام شب را بخوابند.
این تفسیر از امام صادق(ع) درباره این آیه نقل شد و الا ترجمه این آیه این است که شبها کم می خوابند و حال تفسیر صحیحش امام صادق(ع) می فرمایند: «کانوا اقل اللیالی یفوتهم لایقومون فیها» کم اتفاق می افتاد که شب زنده دار نباشند. بخشی از شب را متقین به بیداری میگذراند «و بالاسحارهم یستغفرون» انسانهای با تقوا در سحرها، که وقتی آرامش همه جا را فرا میگیرد آنها از بستر برمی خواستند و استغفار می کردند «و فی اموالهم حق للسائل و المحروم» علاوه بر اینکه واجبات مالی خود را مثل خمس و زکات پرداخت می کردند خود را بدهکار می دانستند و در اموالشان حقی برای نیازمندان در نظر می گرفتند «للسائل و المحروم» در تفسیر، سائل نیازمندیست که سوال می کند و از مردم درخواست میکند، محروم آن نیازمندیست که آبرومند است و از کسی تقاضا نمی کند. متقین در اموالشان حقی برای انسانهای محرومان در نظر می گیرند و خود را بدهکار می دانند.
سرمنشاء پرخوابی
منشا اینکه انسان در سحر بیدار نمیشود پرخوابیست. امام صادق(ع) در مصباح شریعه میفرمایند: «کثره النوم یتولد من کثرة الشرب» پرخوابی منشاش پرنوشیدن و بسیار نوشیدن است «و کثرة الشرب یتولد من کثرة الشبع» و بسیار نوشیدن هم از سبب پرخوری به وجود می آید«و هما یثقلان النفس عن الطاعة» و این دو یعنی کثرت آشامیدن و کثرت خوردن و پرخوری، نفس و جان انسانی را سنگین میکند از اطاعت «و یسقیان القلب عن التفکر و الخشوع» و قلب را سخت می کند، از اینکه اهل تفکر باشد و از اینکه اهل خشوع باشد.
امام صادق(ع) در این باره میفرماید وقتی که بیدار میشود با این سنگینی شیطان می گوید «نم فان لک بعد لیلاً طویلاً» بخواب که هنوز شب دراز است و بعدا بیدار میشوی و هدف شیطان این است «یرید تفویت وقت مناجاتک» می خواهد وقت مناجات با خداوند از تو فوت شود «و عرض حالک علی ربک» شیطان نمیخواهد که شما از خواب بیدار شوید و با خدا راز و نیاز و از در خانه اش گدایی کنی «ولا تغفل عن الاستغفار بالاسحار» مبادا غافل شوید از استغفار کردن، طلب توبه و مغفرت در سحرها «فان للقانتین فیه اشواقا» انسانهای متواضع و اهل خاشع همیشه سعی میکنند از سحرها برای استغفار استفاده کنند.
راه بهره بردن از خواب
پس کسی که به این توصیه ها عمل کند شبها زود بخوابد و قبل از طلوع فجر بیدار شود. اولاً بهترین بهره را از خوابش برده و مفیدترین شرایط را برای جسم و بدن خود فراهم و آفاتها را دفع میکند. انسان وقتی که بیمار است دنبال درمان میگردد و در صورت سالم بودن انسان نیاز به درمان ندارد. در امور معنوی هم این موضوع صدق میکند وقتی که ما بدانیم دستمان خالیست آن وقت بلند میشویم در دل شب به درگاه خدا گدایی میکنیم.
ام سلمه میگوید شبی پیغمبر خدا(ص) در خانه من بود دیدم نیمه شب در بستر نیست دنبال ایشان گشتم دیدم در گوشه ای صورت بر خاک گذاشته و مثل ابر بهار میگرید و می فرمودند «اللهم لا تکلّنی الی نفسی طرقة عین ابدا» خدایا پیغمبرت را لحظه ای به حال خود وامگذار.
آداب خوابیدن
خدا رحمت کند میرزا جواد آقا ملکی تبریزی(ره) استاد عرفان حضرت امام(ره) که ایشان از استاد خود نقل میکند و در کتاب اسرار الصلوه هم نوشته است : از طالبان آخرت احدی از مقامی به مقامات دینی نرسید مگر آنان که اهل تهجد و شب زنده داری بودند. مینویسد مومن باید از ابتدای روز و اول شب باید به فکر اسباب تهجد و شب زنده داری باشد. مقداری در روز بخوابد اول شب بخوابد ، جای مناسب ، کتاب دعا ، آب وضو و مسواک را برای خودش مهیا کند. هنگامی که میخواهد بخوابد آیه آخر سوره کهف را به نیت اینکه در سحر بیدار شود قرائت کند. فرمودند این مسئله برای کسانی که اهل تهجد و شب زنده داری بودند به تجربه ثابت شده است که این آیه را بخوانند بیدار میشوند. از رسول خداحضرت محمد(ص) روایت شده کسی که میخواهد برای نماز شب برخیزد وقتی میخواهد به بستر برود این دعا را بخواند «اللهم لا تومنی مکرک» بارالها مرا از مکر خودت ایمن مگردان «ولا تنسنی ذکرک» یاد خودت را فراموشم مکن «ولا تجعلنی من الغافلین» خدایا مرا در زمره انسانهای غافل قرار مده «اقوم ساعة کذا» و در هر ساعتی که می خواهد بیدار شود میگوید خدایا من در این ساعت بیدار شوم. خداوند تبارک و تعالی ملکی را مامور میکند که او را در همان ساعت از خواب بیدار کند. ایشان میفرمایند من خدا را گواه میگیرم که از بعضی از شب زنده داران و متهجدین را میشناسم که در اوائل کار صدای آن ملکی که او را با لفظ آقا از خواب بیدار مینمود می شنید. بنابراین خوابیدن و بیدار شدن هم آدابی دارند با طهارت ، با یاد خدا باشد. روح و نفس خود را خدا بسپارد و به زبان حال بگوید به سوی خدا میروم، بسم الله الرحمن الرحیم بگوید، آیه شریفه آمن الرسول را تلاوت کند، شکر نعمت خداوند و شفاعت پیامبر را به یاد داشته باشد، تسبیح حضرت زهرا (س) بگوید ، سه مرتبه سوره حمد و توحید را بخواند، آیه الکرسی ، آیه شهد الله را بخواند، تسبیحات اربعه را بر زبان جاری کند، بر پیغمبر و آلش و انبیاء گذشته صلوات بفرستد و به دست راست و رو به قبله بخوابد. اینچنین خوابی به مراتب از بیداری غافلان بالاتر است.
ماراهم دعا کنید شما مومنین شب زنده دار
و السلام علیکم و رحمة الله