مطالب

سخنراني حجت الاسلام والمسلمين ابراهيمي امام جمعه بافت در برنامه راديويي محراب عشق با موضوع تفكّر مورخ20/6/89
جايگاه تفكر از ديدگاه قرآن و روايات

بسم الله الرحمن الرحيم
معناي تفكر
تفكر در لغت به معناي تأمل كردن، انديشيدن، بررسي كردن و يادآوري كردن است. تفكر صحيح در تربيت اسلامي جايگاه وي‍‍‍ژه دارد و بر هيچ امري مانند تفكر صحيح تأكيد نشده است.
ديدگاه رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)درباره تفكر
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)مي فرمايند:«تَفَكُّرُ سَاعَةٍ خَيْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ»ساعتي انديشيدن از يك سال عبادت بهتر است.در روايت ديگر رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)مي فرمايند:«فِكْرَةُ سَاعَةٍ خَيْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سِتِّينَ سَنَةً»ساعتی اندیشیدن و فکر کردن بهتر از عبادت 60 سال می باشد. فخر راضی در توضیح این حدیث شریف می فرمایند:فکر و اندیشه تو را به خداوند می رساند و عبادت تو را به ثواب خداوند، هر چه تو را به خداوند برساند بهتر است، پیغمبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)اینگونه بود.
امام حسن(علیه السلام)از دایی خود هند بن ابی خالد که فرزند حضرت خدیجه(سلام الله علیها)است سؤال می کنند:شیوه ی پیغمبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)چگونه بود؟ایشان فرمودند:«کان رسول الله دائم الفکر»پیغمبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)دائم متفکر و اهل اندیشه بود.
تفکر اساس حیات انسانی
تفکر اساس حیات انسانی است.با تفکر استعدادهای پنهان آدمی از قوه به فعل در می آید و زمینه کمال فراهم می شود.
تفکر از دیدگاه امام خمینی(رحمة الله علیه)
حضرت امام خمینی(رحمة الله علیه)در زمینه تفکر می فرمایند:تفکر مفتاح ابواب معارف، کلید خرائن کمالات و علوم،مقدمه ی لازمه ی حتمیه سلوک انسانیت است.
قرآن کتاب تربیت انسان است. مردمان را به تفکر می خواند و از پیروی کورکورانه و بدون تفکر نهی می کند.
اولواالباب چه کسانی هستند؟
خداوند در قرآن مجید می فرمایند:«فَبَشر عِبادِ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُوْلَئِكَ هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ»(سوره زمر، آیه 18)پس بندگان مرا مژده بده آنان که سخنان مرا می شنوند و بهترین آن را پیروی می کنند اینان کسانی هستند که خداوند هدایتشان نموده و صاحبان عقل و خرد هستند.
امام صادق(علیه السلام)اولواالباب را این گونه معرفی می کنند:«الذین عملوا بالفکر» آنان که اهل تفکر هستند.
قرآن می کوشد انسان را به فکر وا دارد، زیرا تربیت انسان جز از راه فکر میسر نمی شود.اگر هدایت در انسان پیدا شده است از راه اندیشه و فکر است. اگر انحرافی در انسان پیدا شده، از راه فکر منحرف است.اگر شیطان در انسان نفوذ کرده از راه اندیشه است.دشمن اگر بخواهد به انسان آسیب برساند از راه فکر وارد می شود.اگر دوست بخواهد سودی برساند از راه فکر و اندیشه وارد می شود.در نظام تربیتی اسلام مردم به تفکر در خداشناسی، انسان شناسی، جهان شناسی و تاریخ شناسی دعوت شده اند. تفکر صحیح در عظمت خداوند، انسان را به خشیّت و اطاعت از خداوند وا می دارد.تفکر و اندیشه در وضع دنیا و و ناپایداری آن انسان را به زهد وا می دارد.تفکر در سرانجام خوبان و صالحان، انسان را به پیروی از آنان وا می دارد. تفکر در سرانجام تبهکاران، بدکاران و فاسقان انسان را به دوری از آنها وا می دارد. تفکر در عیوب نفس انسانی، انسان را به اصلاح خود وا می دارد.تفکر در اخلاق خوب، انسان را به کسب آن وا می دارد. تفکر در اخلاق زشت و ناپسند، انسان را به پرهیز از آن وا می دارد.طبق روایات لازم است ساعتی از شبانه روز را در اعمال و رفتار خود تفکر کنیم.اگر دیدیم بر طریق مستقیم است شکر الهی را به جا بیاوریم و اگر خطایی سرزده در سدد توبه بر آییم.
سفارش امامان معصوم(علیهم السلام)در رابطه با تفکر و اندیشیدن
روایت در میزان الحکمه درباره تفکر:امام علی(علیه السلام)می فرمایند:«اصلُ السلامةِ مِن الزّلل الفِکر قَبل الفِعل»ریشه سالم ماندن از لغزش ها، اندیشیدن پیش از عمل کردن است.(غررالحکم، ص26)
امام حسن(علیه السلام)می فرمایند:شما را به تقوا و دائماً اندیشیدن سفارش می کنم، زیرا تفکر و اندیشه پدر و مادر همه خوبی ها است.
امام رضا(علیه السلام)می فرمایند:اندیشیدن آئینه تو است. خوبی ها، زشتی ها و بدی ها را به تو نشان می دهد.
راوی از امام صادق(علیه السلام)سؤال کرد:آیا یک ساعت اندیشیدن بهتر از یک شب عبادت کردن است؟حضرت فرمود: آری، رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)فرموده است:ساعتی اندیشیدن بهتر از شبی را به عبادت گذراندن است.راوی عرض کرد چگونه باید اندیشید؟امام صادق(علیه السلام)فرمودند:به خانه های ویران گشته برود و بگوید کجایند ساکنان شما؟و کجایند سازندگان شما؟چه شده است که سخن نمی گوئید؟
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته