سيستم مديريت محتواي ياس/دفتر امام جمعه بخش چترود  

مطالب

خانه مشهور لیست اضافه

توليد نسل و تنظيم خانواده‏

ارسال شده توسط: مدیربازدید شده: 816 مرتبه
دسته: خانوادهتاریخ: 1388.11.03
 
توليد نسل و تنظيم خانواده‏

باردارى طبيعى‏

عبدالرحيم موگِهى

پيامبر خدا (ص) مى‏فرمايند:

اى امّ سَلَمه! هنگامى كه زن باردار مى‏شود، پاداش كسى را دارد كه با جان و مالش در راه خداى بزرگ جهاد كرده است. و هنگامى كه فرزندش را به دنيا مى‏آورد، به او گفته مى‏شود خدا گناهان تو را آمرزيد، كار را دوباره از سر بگير. و هنگامى كه كودكش را شير مى‏دهد، براى هر شيردادنى پاداش آزاد كردن بنده‏اى از فرزندان اسماعيل (پيغمبر) را به او مى‏دهند.220

پيامبر خدا (ص) مى‏فرمايند:

پاداش زن از هنگام باردارى تا زايمان و شير دادن همانند پاداش مرزدار راه خداست، و اگر زن در اين فاصله از دنيا برود، پاداش شهيد را دارد.221

پيامبر خدا (ص) مى‏فرمايند:

بهشت زير پاى مادران است.222

استفتا

آميزش در هنگام باردارى‏

آيا در دوران آبستنى و باردارى، مقاربت و نزديكى جايز است يا خير؟

باسمه تعالى؛ مقاربت در حال حمل مانع ندارد.223

نكته‏

از نظر پزشكى، روابط جنسى در زنانى كه حاملگى طبيعى دارند، اگر با اعتدال همراه باشد تا اواخر حاملگى نيز امكان‏پذير بوده، ضايعه يا عفونتى ايجاد نمى‏كند. اما در صورت سابقه سقط جنين و يا زايمان زودرس، احتياط كردن لازم است. برخى زنان در دوران باردارى - بويژه در اواخر آن - از مقاربت متنفر مى‏شوند كه دليل جسمى و روحى دارد. درد و ناراحتى حاصل شده از نزديكى، علت جسمى تنفر از روابط جنسى، و تصور صدمه به جنين علت روانى آن است. در هر حال، آميزش جنسى بايد با ملايمت انجام گيرد و بهتر است كه در اواخر باردارى از آن پرهيز شود.224

يادسپارى‏

زن حامله و زنى كه بچه شير مى‏دهد، ممكن است حيض ببينند.225

أ. سقط جنين‏

سقط جنين معمولاً داراى عوارضى مانند عفونت، خونريزى شديد، سوراخ شدن رحم، نارسايى كليوى و شوك ميكربى است.

علامه حلّى و مرحوم شيخ محمد حسن نجفى (صاحب جواهر) در كتاب «جواهر الكلام، ج 43، ص 370» به استناد روايت امام سجّاد و امام باقر و امام كاظم(عليهم السلام) فاصله هر يك از مراحل رشد جنين را چهل روز دانسته‏اند.226

بارى، سقط جنين جايز نيست و ديه آن بدين صورت است:

ديه سقط جنين در مرحله نطفه اگر در رحم مستقر شده باشد 20 دينار، و در مرحله عَلَقه [مرحله تعلق گرفتن به ديواره رحم‏] 40 دينار، و در مرحله مُضغه‏[ تكه گوشتى به اندازه يك بار جويدن‏] 60 دينار، و در مرحله‏اى كه حالت استخوانى دارد و هنوز گوشت روى آن را نپوشانده است 80 دينار، و اگر گوشت روى آن را پوشانده و خلقتش‏[ از نظر جسمى‏] تمام و كامل شده باشد 100 دينار، و چنانچه روح در جنين دميده شده و جريان يافته باشد، 1000 دينار[ = 3529 گرم طلاى خالص‏] يعنى ديه كامل است، در صورتى كه مسلمانِ آزاده و پسر باشد، ولى اگر دختر باشد، ديه او 500 دينار227 است.228

استفتائات‏

1O . آيا بعد از انعقاد نطفه از بين بردن آن جايز است يا خير؟

باسمه تعالى؛ بعد از انعقاد نطفه جايز نيست.229

2O . زنى حامله شده است و اكنون يك ماه و نيم دارد. دكترها مى‏گويند حاملگى براى مادر خطر جانى دارد و موجب فلج شدن وى خواهد گشت. آيا سقط جنين براى چنين مادرى جايز است يا خير؟

باسمه تعالى؛ اگر ضرر و خطر جانى براى مادر دارد، قبل از دميده شدن روح در جنين‏230، اسقاط جايز است.231

يادسپارى‏

چنانچه زن به دست خودش سقط جنين كند بايد ديه آن را بپردازد و هيچ سهمى از اين ديه ندارد.232

بنا بر احتياط جنينى كه پيش از دميده شدن روح در آن، سقط شده نجس است.233

ب. غسل مَسّ جنين‏

براى مسّ جنين بچه مرده حتى بچه سقط شده‏اى كه چهار ماه او تمام شده، غسل مسّ ميت واجب است. بلكه بهتر است براى مسّ بچه سقط شده‏اى كه از چهار ماه كمتر دارد غسل كرد. بنابراين اگر بچه چهار ماهه‏اى مرده به دنيا بيايد، مادر او بايد غسل مسّ ميت كند، بلكه اگر از چهار ماه كمتر هم داشته باشد بهتر است مادر او غسل نمايد.234

ج. غسل جنين‏

بچه سقط شده را اگر چهار ماه يا بيشتر دارد، بايد غسل بدهند. و اگر چهار ماه ندارد، بايد در پارچه‏اى بپيچند و بدون غسل دفن كنند.235

دو. باردارى مصنوعى (تلقيح)

در كشورهاى اروپايى گفت و گوى شديدى در اين باره هست كه آيا اگر مرد عقيم بوده، قادر به‏

بارور ساختن همسرش نباشد و با همسرش موافقت كند كه با نطفه و اسپرم مرد بيگانه به طور مصنوعى و بدون آميزش جنسى آبستن شود، جايز است يا نه؟ اين مشكل در مجلس شوراى انگلستان مطرح شد و كميسيونى خاص براى تحقيق در اين زمينه تعيين شد. در ايتاليا پاپ اين عمل را تحريم كرد. در فرانسه پزشكان اظهار داشتند در صورتى كه با موافقت زن و شوهر باشد جايز است. در پاره‏اى ديگر از كشورهاى اروپايى، دولت آنها نوزاد مصنوعى را به‏عنوان كودك شرعى و قانونى زن و شوهر به رسميت شناخته است، مگر در صورتى كه شوهر قانونى به آن اعتراض داشته باشد.236

اكنون فتوا و نظر حضرت امام خمينى(ره) را در اين زمينه از نظر مى‏گذرانيم:

1. وارد نمودن منىِ مرد را در رحم زوجه او با آلاتى مثل آب دزدك اشكال ندارد، لكن بايد از مقدمات حرام احتراز نمايند. پس اگر مرد با رضايت زن، اين عمل را خودش انجام دهد و منى خود را به وجه حلالى به دست بياورد مانع ندارد.237

2. اگر منى مرد را در رحم زنش وارد نمودند چه به وجه حلال يا حرام، و از آن بچه توليد شد، اشكالى نيست كه بچه مال مرد و زن است و همه احكام فرزند را دارد.238

3. جايز نيست داخل نمودن منى اجنبى‏را در رحم زن اجنبيه، چه با اجازه زن باشد يا نه، و چه شوهر داشته باشد يا نه، و چه با اجازه شوهر باشد يا نباشد.239

4. اگر منى مردى را داخل رحم زن اجنبيه نمودند و معلوم شد بچه از آن منى است، پس اگر اين عمل به طور شبهه بوده، مثل آنكه گمان مى‏كرد زنِ خودش هست، و زن نيز گمان مى‏كرد منى شوهر هست، و بعد از عمل معلوم شد از شوهر نيست، اشكالى نيست كه بچه شرعاً از اين مرد و زن است و تمام احكام فرزندى را دارد. ولكن اگر از روى علم و عمد باشد، محل اشكال است، و بايد احتياط در جميع مسائل مراعات شود. لكن اشكالى نيست كه اگر اين بچه دختر باشد، پدر نمى‏تواند او را به زنى بگيرد، و اگر پسر باشد نمى‏تواند مادرش را بگيرد، و نمى‏تواند دختر به محارمش - اگر به عقد صحيح بود - شوهر كند، و پسر محارمش را بگيرد، لكن بايد در تمام مسائل ديگر احتياط نمايد.240

نكته مهم‏

مقام معظم رهبرى حضرت آيت ا& خامنه‏اى - مد ظله العالى - نظر خاصى در مورد باردارى مصنوعى دارند كه شايسته است از دفتر استفتائات ايشان پرسيده شود.

سه. كنترل مواليد و جلوگيرى از باردارى‏

اشكالى در جايز بودن عَزل نيست. و عزل عبارت است از بيرون آوردن عضو تناسلى (مرد از

رحم زن) هنگام بيرون ريختن منى و ريختن منى بيرون رحم زنِ غير دائمى و غير آزاده. و همچنين عزل جايز است اگر زنِ دائمى و آزاده، اجازه اين كار را به شوهر بدهد. و در صورتى كه اجازه ندهد، اين كار باز هم (بنا بر اقوا) جايز اما مكروه است. البته در زنى كه معلوم است بچه دار نمى‏شود يا پير يا زبان‏دراز يا بدزبان است و يا بچه را شير نمى‏دهد، بعيد نيست كه مكروه نيز نباشد.241

اما به استفتائاتى در مورد جلوگيرى از باردارى و سترون سازى توجه كنيم:

استفتائات‏

محضر مبارك زعيم عاليقدر و مرجع عظماى تقليد

حضرت امام خمينى مد ظله العالى‏

چون در زمينه مسائل مربوط به پيشگيرى و قطع حاملگى و سقط درمانى كه در ارتباط با ضرورتهاى پزشكى انجام مى‏شود مشكلاتى از جهت تطبيق با مسائل شرع مقدس ممكن است پيش آيد و چه بسا عدم آگاهى از آن به تصميمات خلاف منجر گردد، تقاضا مى‏شود به سؤالات مربوط به اين موضوع پاسخ فرماييد تا اين استفتا مرجعى براى پزشكان و كليه سازمانهاى وابسته به امور پزشكى و يا ذى نفع در مسأله فوق واقع گردد:

1O . آيا ضرورت تعهد و پاى بندى به شرع مقدس - علاوه بر تخصص پزشكى - از جهت تصميم‏گيرى در اين امر مهم مورد تأييد و تأكيد حضرت عالى مى‏باشد؟

باسمه تعالى؛ پزشك علاوه بر تخصص بايد مورد وثوق باشد كه كارش را روى موازين انجام دهد.242

2O . آيا پيشگيرى موقت از حاملگى در مورد افراد سالم با استفاده از وسايل و موادى كه مانع از ايجاد نطفه مى‏شود جايز است؟

باسمه تعالى؛ مانع ندارد به شرط آنكه موجب عقيم شدن و فساد عضو نشود.243

3O . استفاده از وسيله پيشگيرى موقت به نام «آى. يو. دى.»I.U.D( ) كه هنوز چگونگى تأثير آن در زمينه جلوگيرى از حاملگى به طور قطع و يقين مشخص نشده است ولى عقيده غالب، با توجه به آخرين مطالعات، جلوگيرى از جايگزينى نطفه در رحم پس از تشكيل آن مى‏باشد چه صورت دارد؟

باسمه تعالى؛ اگر محرز نيست كه موجب سقط جنين است و موجب عقيم شدن و فساد عضو نيست مانع ندارد و چنانچه موجب سقط است جايز نيست، و در هر صورت، بايد مراعات احكام لمس و نظر نيز بشود.244

4O . آيا قطع دائم و از بين بردن امكان آبستنى براى هميشه در افراد سالم مجاز است؟

باسمه تعالى؛ جايز نيست.245

5O . بستن لوله‏هاى رحمى منجر به قطع دائم حاملگى مى‏شود و ايجاد زمينه براى امكان آبستنى مجدد مستلزم عمل جراحى ميكروسكوپيك و دقيقى است كه در مراكز مجهز امكان‏پذير است و شانس حاملگى مجدد در بهترين مراكز دنيا در حدود 50 درصد مى‏باشد. با در نظر گرفتن شرايط فوق آيا بستن لوله‏هاى رحمى در بانوان سالم مجاز است؟

باسمه تعالى؛ در فرض مرقوم جايز نيست.246

6O. اين جانب داراى ده فرزند مى‏باشم و از نظر كثرت اولاد در زحمت هستم. مى‏خواهم لوله‏هاى رحمم را ببندم. آيا شرعاً جايز است يا خير؟

باسمه تعالى؛ اگر موجب نازايى دائمى نشود و ضرر به مزاج و عضو نرساند وشوهر راضى باشد و عمل همراه با ارتكاب مُحرّم شرعى نباشد، اشكال ندارد.247

7O . در مواردى كه امكان وجود نقايص مادرزادى جسمى و عقلى و روانى به طور سرشتى و يا اكتسابى در مورد جنس مطرح مى‏باشد (مثل انواع بيمارى‏هاى ارثى و يا ناشى از تأثير مواد و داروها و اشعه ايكس و غيره ... ) مى‏توان به سقط جنين مبادرت نمود؟ و آيا از اين نظر تفاوتى بين جنين زير و يا بالاى چهار ماه وجود دارد؟

باسمه تعالى؛ سقط جنين جايز نيست و فرق نمى‏كند.248

8O . آيا قطع دائم حاملگى در مورد بيمارانى كه حاملگى براى آنان خطر جانى دارد و امكان بهبود وضع جسمى و روانى آنان از نظر مساعد شدن براى حاملگى در آينده هم وجود ندارد، به عبارت ديگر ضرورتهاى پزشكى ايجاب مى‏كند كه هيچ گاه و يا حتى الامكان حامله نشوند، جايز است؟

باسمه تعالى؛ اگر راهى به غير آن براى جلوگيرى از حاملگى باشد قطع دائم جايز نيست و در غير اين صورت، با وجود ضرورت كه خوف خطر جانى است، مانع ندارد.249

9O . آيا قطع دائم حاملگى در بانوانى كه زمينه مساعد براى به دنيا آوردن فرزندان ناقص الخلقه و يا با بيماريهاى ارثى جسمى و روانى را دارند (بويژه در مواردى كه نمونه‏هاى ثابت شده قلبى در زايمانهاى پيشين داشته‏اند) مجاز است؟

باسمه تعالى؛ جايز نيست.250

10O . آيا سقط درمانى در مورد بيماران پيشرفته‏اى كه ادامه حاملگى براى مادر خطر جانى در پى دارد با سن جنينى زير چهار ماه مجاز است؟

باسمه تعالى؛ اگر خوف خطر جانى هست با تشخيص دكتر مورد وثوق قبل از وُلوج روح مانع ندارد.251

11O . در مواردى كه سن جنين از چهار ماه گذشته و ادامه حاملگى خطر جانى براى مادر داشته باشد، سقط درمانى (اختتام حاملگى) مجاز است؟

باسمه تعالى؛ بعد از ولوج روح جايز نيست.252

12O . در مواردى كه سن جنين از چهار ماه گذشته است و به علت بيمارى بسيار پيشرفته مادر ادامه حاملگى مغايرت قطعى با حيات مادر دارد، اختتام حاملگى مجاز مى‏باشد؟

باسمه تعالى؛ حكم مسأله قبل را دارد.253

13O . در مورد مادران بيمارى كه ادامه حاملگى مغايرت با حيات مادر پيدا مى‏كند و سن جنين از چهار ماه بيشتر است، ليكن جنين از نظر سنى در وضعيتى است كه امكان ادامه حيات وى خارج از رحم مادر وجود ندارد و بعد از مرگ او هم فوت خواهد نمود. آيا مى‏توان به منظور نجات حداقل يك نفر يعنى مادر به حاملگى خاتمه داد؟

باسمه تعالى؛ بايد تا آخرين ساعات امكان حفظ حيات مادر منتظر بمانند، چنانچه در آن هنگام جنين در وضعى باشد كه امكان ادامه حياتش نيست سقط او جهت حفظ حيات مادر مانعى ندارد.254

14O . با خصوصياتى كه در مورد بستن لوله‏هاى رحمى مطرح شد (سؤال 5)، آيا اين عمل در مورد بيمارانى كه به دلايل طبى لازم است حتى الامكان براى هميشه حامله نشوند، جايز است؟ آيا در مورد مادرانى كه خصوصيات آنان در سؤال 9 توضيح داده شد، جايز است؟

باسمه تعالى؛ در صورت خوف خطر جانى جواب همان است كه در ذيل سؤال 8 ذكر شد. و در غير مورد خطر جانى و همچنين در مورد مادرانى كه خصوصيات آنان در سؤال 9 ذكر شده جايز نيست.255

15O . آيا دلايلى مثل مشكلات اقتصادى و اجتماعى و تعداد اولاد و سن،مُجَوّزى براى قطع دائم حاملگى و يا سقط جنين مى‏باشد؟

باسمه تعالى؛ آنچه ذكر شده، مجوّز نيست.256

16O . اخيراً در مردان با عملى طبى كه انجام مى‏گيرد مجارى خروج منى را گره مى‏زنند، به طورى كه در هنگام مقاربت فقط مقدارى آب لَزِج كه هميشه با منى همراه است خارج مى‏شود. بفرماييد حكم احتلام اينچنين افراد كه منى از آنها خارج نمى‏شود چيست؟

باسمه تعالى؛ اگر بدون مقاربت آبى از انسان در حال خواب يا بيدارى خارج شود و صفات منى را نداشته باشد حكم جنابت مترتب نمى‏شود، مگر آنكه يقين كند منى از او خارج شده است.257

17O . پس از اهداى سلام و تقديم تحيات محترماً نظر حضرت عالى را در مورد چند وسيله جلوگيرى از حاملگى ناخواسته جويا مى‏شود:

أ. راجع به وسيله‏اى كه به نام «آى. يو. دى» معروف است و آن عبارت است از وسيله‏اى فنر مانند كه در داخل رحم قرار مى‏دهند و باعث مى‏شود كه سلول تخم در جدار رحم، لانه گزينى نكند.

ب. در مورد بستن لوله‏هاى تخمدان در زنان و بستن لوله‏هاى منى در برادران كه در مورد زنان اين مستلزم عمل جراحى است و در مورد مردان نيز مستلزم يك عمل كوچك و جزئى مى‏باشد.

اين دو مورد سابقاً در ايران رايج بود، ولى پس از پيروزى انقلاب در هر دو مورد دستور داده شد كه متوقف بماند، اما بعضى افراد خود راغب و شايق به اين نوع جلوگيرى مى‏باشند. مستدعى است نظر حضرت عالى را براى ابلاغ به ملت اعلام فرماييد؟

باسمه تعالى؛ جلوگيرى از حمل مانع ندارد و با رضاى طرفين و اگر خيلى مضر نباشد و مستلزم خلاف شرع نباشد، جايز است.258

18O . چنين مرسوم است كه زنان براى جلوگيرى از باردارىِ ناخواسته و سقط جنينهايى كه خطر مرگ دارد، با رضايت شوهر از مواد و وسايلى مانند قرص، آى. يو. دى، كلاهك ديافراگم، كِرِم، ژله و آمپول كه عمل همگى آنان نهايتاً ممانعت از ملاقات و انعقاد نطفه مى‏باشد استفاده مى‏كنند. و مردان با رضايت همسران از كاندُم (پوشش پلاستيكى) و روش عزل بهره مى‏گيرند. مستدعى است حكم شرعى موارد مذكور را مرقوم فرماييد؟

باسمه تعالى؛ امور مذكوره در صورتى كه مستلزم ضرر يا فساد عضو نباشد، با رضايت شوهر مانع ندارد.259

19O . با سلام؛ حضرت عالى در پاسخ به جواز استفاده از آى. يو. دى ذكر كرده‏ايد كه: «اگر استفاده از اين وسيله (آى. يو .دى) مستلزم لمس يا نظر حرام باشد جايز نيست.» لطفاً ذكر بفرماييد كه آيا كار گذاشتن آى. يو دى در رحم زن جز موارد پزشكى محسوب شده و پزشك يا ماماى زن و عندالاضطرار پزشك مرد، مى‏تواند اين عمل را انجام دهد همان طور كه در ساير امراض متداول است، و يا اينكه اين مسأله مورد غير پزشكى بوده و تنها از طريق مَحرَم به عَورت زن (همچون شوهر) مى‏توان اين دستگاه را كار گذاشت؟

باسمه تعالى؛ خود اين عمل اگر موجب سقط يا عقيم شدن نباشد اشكال ندارد، و حرمت لمس و نظر به قوّت خود باقى است و اضطرارى در بين نيست، چون مى‏شود از راههاى ديگر جلوگيرى از عمل نمود.260

20O . يكى از راههاى جلوگيرى از انعقاد نطفه اين است كه ابزارى در دهانه رحم نصب مى‏كنند كه اين عمل موجب خونريزى مى‏شود و ممكن است اين خونريزى مدت زيادى طول بكشد. با توجه به اينكه اين خونريزى عمدى مى‏باشد، آيا حيض محسوب مى‏شود؟ و به طور كلى اين عمل جايز است يا خير؟

باسمه تعالى؛ عمل مزبور اگر موجب نقص عضو يا نازايى دائمى زن شود و يا آنكه سبب كشتن نطفه مستقر در رحم گردد و يا آنكه همراه با ارتكاب عمل حرام خارجى از قبيل نظر غير به عورت زن باشد حرام است؛ در غير صور ذكر شده اشكال ندارد. و خونريزى اگر در ايام عادت باشد و در سه روز مستمر باشد حكم حيض دارد و در صورتى كه بيش از ايام عادت ادامه پيدا كند و از ده روز بگذرد، زائد بر ايام عادت، استحاضه محسوب است.261

21O . بانويى كه مدت 10 تا 20 روز عادت ماهانه‏اش عقب افتاده و نمى‏داند كه حامله است، آيا مى‏تواند از طريق تزريق آمپولهاى مخصوص، رگل شود؟

باسمه تعالى؛ اگر يقين به انعقاد نطفه در رحم ندارد، مراجعه به طبيب براى تنظيم عادت ماهانه اشكال ندارد.262

چهار. زايمان و نفاس‏

أ. تعريف نفاس‏

1. از وقتى كه اولين جز بچه از شكم مادر بيرون مى‏آيد، هر خونى كه زن مى‏بيند، اگر پيش از ده روز يا سر ده روز قطع شود، خون نفاس است. و زن را در حال نفاس، نَفْسأ مى‏گويند.263

2. خونى كه زن پيش از بيرون آمدن اولين جز بچه مى‏بيند نفاس نيست.264

3. لازم نيست كه خلقت بچه تمام باشد، بلكه اگر خون بسته‏اى هم از رَحِم زن خارج شود و خود زن بداند، يا چهار نفر قابله بگويند كه اگر در رحم مى‏ماند انسان مى‏شد، خونى كه تا ده روز ببيند خون نفاس است.265

4. هرگاه شك كند كه چيزى سقط شده يا نه، يا چيزى كه سقط شده اگر مى‏ماند انسان مى‏شد يا نه، لازم نيست وارسى كند، و خونى كه از او خارج مى‏شود شرعاً خون نفاس نيست.266

ب. مدت نفاس‏

1. ممكن است خون نفاس يك آن، بيشتر نيايد، ولى بيشتر از ده روز نمى‏شود.267

2. ... نفاس حداقلى ندارد و بدين جهت ممكن است در تمام ده روز فقط يك لحظه خون نفاس باشد. و اگر زنى اصلاً خونى نبيند و يا پس از گذشت ده روز از زايمانش ببيند، اصلاً نفاس ندارد. و حداكثر نفاس ده روز است كه آغاز شمارش آن از هنگام جدا شدن بچه است، نه از هنگام شروع در زايمان. و اگر زايمان در اول روز باشد، شب آخر از ده روز محسوب نمى‏شود. و اگر زايمان در شب باشد، خود اين شب جز نفاس است، ولى از ده روز حساب نمى‏شود. و اگر زايمان در وسط روز باشد تا وسط روز يازدهم تلفيق مى‏شود و نفاس است. و اگر دو قلو زاييد، آغاز نفاس زن پس از جدا شدن بچه اول و آغاز دهه نفاس از هنگام جدا شدن بچه دوم است.268

ج. كارهاى دوران نفاس‏

1. توقف در مسجد و رساندن جايى از بدن به خط قرآن و كارهاى ديگرى كه بر حائض حرام است‏269، بر نفسأ هم حرام است. و آنچه بر حائض واجب و مستحب و مكروه است، بر نفسأ هم واجب و مستحب و مكروه مى‏باشد.270

2. طلاق دادن زنى كه در حال نفاس مى‏باشد باطل است، و نزديكى كردن با او حرام مى‏باشد. و اگر شوهرش با او نزديكى كند، احتياط واجب آن است كه به دستورى كه در احكام حيض [رساله توضيح المسائل‏] گفته شده كفاره بدهد.271

3. وقتى زن از خون نفاس پاك شد، بايد غسل كند و عبادتهاى خود را به جا آورد. و اگر دوباره خون ببيند، چنانچه روزهايى كه خون ديده با روزهايى كه در وسط پاك بوده، روى هم ده‏روز يا كمتر از ده روز باشد، تمام آن نفاس است. و اگر روزهايى كه پاك بوده روزه گرفته باشد بايد قضا نمايد.272

4. اگر زن از خون نفاس پاك شود و احتمال دهد كه در باطن خون هست، بايد مقدارى پنبه داخل فَرْج نمايد و كمى صبر كند كه اگر پاك است، براى عبادتهاى خود غسل كند.273

د. احكام نَفسأ

1. اگر خون نفاس زن از ده روز بگذرد، چنانچه در حيض عادت دارد به اندازه روزهاى عادت او نفاس و بقيه استحاضه است. و اگر عادت ندارد تا ده روز نفاس و بقيه استحاضه مى‏باشد، و احتياط مستحب آن است كسى كه عادت دارد از روز بعد از عادت، و كسى كه عادت ندارد بعد از روز دهم تا روز هجدهم زايمان، كارهاى استحاضه را به جا آورد و كارهايى را كه بر نفسأ حرام است ترك كند.274

2. زنى كه عادت حيضش كمتر از ده روز است، اگر بيشتر از روزهاى عادتش خون نفاس ببيند، بايد به اندازه روزهاى عادت خود نفاس قرار دهد، و بعد از آن تا روز دهم مى‏تواند عبادت را ترك نمايد يا كارهاى مستحاضه را انجام دهد، ولى ترك عبادت، يك روز يا دو روز خيلى خوب است. پس اگر از ده روز بگذرد به اندازه روزهاى عادتش نفاس است و بقيه استحاضه است و اگر عبادت را ترك كرده بايد قضا كند.275

3. زنى كه در حيض عادت دارد، اگر بعد از زاييدن تا يك ماه يا بيشتر از يك ماه پى‏درپى خون ببيند، به اندازه روزهاى عادت او نفاس است و ده روز از خونى كه بعد از نفاس مى‏بيند اگر چه در روزهاى عادت ماهانه‏اش باشد استحاضه است، مثلاً زنى كه عادت حيض او از بيستم هر ماه تا بيست و هفتم آن است، اگر روز دهم ماه زاييد و تا يك ماه يا بيشتر پى‏درپى خون ديد، تا روز هفدهم نفاس و از روز هفدهم تا ده روز حتى خونى كه در روزهاى عادت خود كه از بيستم تا بيست و هفتم است مى‏بيند، استحاضه مى‏باشد، و بعد از گذشتن ده روز، اگر خونى را كه مى‏بيند در روزهاى عادتش باشد، حيض است چه نشانه‏هاى حيض را داشته باشد يا نداشته باشد، و اگر در روزهاى عادتش نباشد اگر چه نشانه‏هاى حيض را داشته باشد، بايد آن را استحاضه قرار دهد.276

4. زنى‏كه در حيض عادت ندارد، اگر بعد از زايمان تا يك ماه يا بيشتر از يك‏ماه خون ببيند، ده‏روز اول آن نفاس و ده‏روز دوم آن استحاضه است وخونى‏كه بعد از آن مى‏بيند، اگر نشانه حيض را داشته باشد حيض و گرنه آن هم استحاضه مى‏باشد.277

5. اگر خون زايمان سر ده روز يا پيش از آن قطع شود، تمام اين خونى كه ديده است نفاس خواهد بود، چه تمام ده روز را خون ببيند يا چند روز از آن را، چه در حيض عادت داشته باشد يا نه، و آن پاكى‏اى كه در بين دو خون يا چند خون واقع مى‏شود بنابر اقوا در حكم نفاس است. بنابراين اگر پس از زايمان، يك روز خون ببيند و قطع شود، سپس روز دهم خون ببيند، همه ده روز نفاس است. و همچنين اگر يك روز در ميان تا روز دهم خون ببيند، همه ده روز نفاس خواهد بود. ولى چنانچه فقط روز دهم پس از زايمان خون ببيند، تنها همان روز دهم، نفاس است و روزهايى كه پيش از آن پاك بوده به تمامى طُهر278 است‏[ و نفاس نيست‏]. و اگر روز سوم و دهم زايمان خون ديد، نفاس او هشت روز است.279

6. بايد بين نفاس و حيض پس از آن، حداقل طُهْر كه ده روز است فاصله بيفتد. پس اگر از وقت زايمان تا روز هفتم خون ببيند آن گاه پس از روز دهم سه روز يا بيشتر خون ببيند، حيض نيست بلكه استحاضه است، اگر چه احتياط آن است كه تا روز هجدهم بين وظايف نفسأ و مستحاضه جمع كند، در صورتى كه صاحب عادت نباشد، همان طورى كه گذشت. ولى فاصله شدن حداقل طُهر بين نفاس و حيضِ پيش از آن بنابر اقوا لازم نيست. بنابراين اگر پيش از زايمان، سه روز يا بيشتر خون ببيند - چه متصل به زايمان و يا به فاصله كمتر از ده روز باشد - حيض است، بويژه اگر در وقت عادت باشد.280

7. اگر خون تا يك ماه يا كمتر و يا بيشتر از آن ادامه پيدا كند، پس از گذشت مدت عادت در صاحب عادت و مدت ده روز در زنى كه عادت ندارد، محكوم به استحاضه است. ولى پس از گذشت ده روز از خون نفاس ممكن است كه حيض باشد. بنابراين اگر صاحب عادت بوده است و روزهاى ديدن خون مصادف با آن عادت باشد، محكوم به حيض است. و در غير اين صورت بايد به صفات و تميز رجوع كند. و چنانچه صفات و تميز نداشت بايد به خويشان خود رجوع كند، وگرنه هفت روز را حيض و بقيه را استحاضه قرار دهد و به تفصيلى كه در حيض گذشت مراجعه شود.281

8. اگر خون نفاس ظاهراً قطع شود، بايد به‏گونه‏اى كه در حيض گذشت استظهار282 كند. پس اگر خون واقعاً قطع شده بود، بايد مانند حائض براى آنچه مشروط به غسل است غسل كند.283

يادسپارى‏

بنابر احتياط مُضغه و بچه‏دان و پاره گوشتى كه هنگام زايمان با بچه بيرون مى‏آيد، نجسند.284

استفتائات‏

مشاهده خون پس از ايام نفاس‏

اين جانب بعد از زايمان و گذشت ايام نفاس، طبق دستور رساله غسل نفاس را انجام دادم و بعد از آن هم به مدت چهل روز خون استحاضه مى‏ديدم كه براى آنها هم غسل انجام داده‏ام، ولى بعضى مى‏گويند كه روز هيجدهم هم مى‏بايست يك غسل انجام مى‏دادم، لطفاً بفرماييد: آيا روز هيجدهم نيز غسل دارد يا نه؟

باسمه تعالى؛ روز هيجدهم غسل ندارد، ولى در غير ايام حيض خونى كه ديده مى‏شود حكم استحاضه را دارد كه در رساله ذكر شده است.285

آميزش پس از زايمان‏

آيا نزديكى با همسر در زمان استحاضه، مانند ايام حيض حرام است؟ ضمناً چند روز پس از زايمان مى‏توان با همسر نزديكى كرد؟

باسمه تعالى؛ در مستحاضه حرام نيست، ولى بايد بعد از غسل باشد على الاحوط. و بعد از زايمان تا محكوم به نفاس است جايز نيست و تعيين حد ايام نفاس در رساله مذكور است.286

سقط بچه‏

از زنى بچه‏اى سقط شده و تا يك ماه از آلودگى پاك نشد. سپس او را كورتاژ كردند و بقيه‏اى مثلاً انگشتى را از بقاياى بچه در آوردند. چون بچه در حقيقت الاَّن بتمامه منفصل شده، آيا آلودگى اين مدت به ضميمه ايام نفاس تماماً نفاس است يا خير و تكليف نماز و روزه‏هاى او چيست؟

باسمه تعالى؛ در فرض سؤال تمام محكوم به نفاس است.287

يادسپارى‏

در نخستين روزهاى پس از زايمان، رحم زن ترشحات مختلفى را آغاز مى‏كند. هر گاه بوى اين ترشحات، نامطبوع و زننده شود، نشانه عفونت است. و اگر ترشحات رحم بيش از دو هفته ادامه يابد، نشانه باقى ماندن تكه‏اى از جفت در رحم و يا عدم انقباضات رحمى است.288

نكته‏

هنگامى كه خداوند به امام سجاد(ع) فرزندى عطا مى‏فرمود، حضرت از پسر يا دختر بودن فرزند سؤال نمى‏فرمودند، بلكه مى‏پرسيدند: آيا فرزند، سالم است؟ اگر سالم بود مى‏فرمودند: خدا را شكر مى‏كنم‏كه فرزندى ناسالم به من عطا نفرمود.289

--------------------------------------------------------------------------------

پى‏نوشت‏ها:

.1 توضيح المسائل، م 1.

.2 توضيح المسائل، م 2252؛ تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 13، م‏3.

.3 توضيح المسائل، م 2.

.4 توضيح المسائل، م 3.

.5 رساله عمليه يا رساله توضيح المسائل كتابى است كه فتواها و نظريات فقهى مرجع تقليد در آن نوشته شده است.

.6 توضيح المسائل، م 5.

.7 توضيح المسائل، م 14.

.8 استفتاآت، ج 1، ص 13، س 24.

.9 استفتاآت، ج 1، ص 172، س 172.

.10 استفتاآت، ج 1، ص 128، س 8.

.11 استفتاآت، ج 1، ص 185، س 213.

.12 استفتاآت، ج 1، ص 329، س 77.

.13 استفتاآت، ج 1، ص 14، س 28.

.14 استفتاآت، ج 1، ص 181، س 198.

.15 توضيح المسائل، م 15.

.16 توضيح المسائل، م 16.

.17 ادرار.

.18 توضيح المسائل، م 17.

.19 توضيح المسائل، م 21.

.20 توضيح المسائل، م 25.

.21 توضيح المسائل، م 26.

.22 مدفوع.

.23 توضيح المسائل، م 27.

.24 توضيح المسائل، م 28.

.25 توضيح المسائل، م 29.

.26 توضيح المسائل، م 35.

.27 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 15، م 17.

.28 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 15، م 19.

.29 توضيح المسائل، م 44.

.30 توضيح المسائل، م 149.

.31 ترجيح و برترى و تقدّمِ بيشتر با يك مرتبه شستن است.

.32 ظرف نجس شده به وسيله سگ يا خوك احكام ديگرى دارد. براى شستن آنها به مسائل 150 تا 152 رساله توضيح المسائل مراجعه كنيد.

.33 توضيح المسائل، م 150.

.34 توضيح المسائل، م 155.

.35 توضيح المسائل، م 160.

.36 توضيح المسائل، م 173.

.37 توضيح المسائل، م 174.

.38 توضيح المسائل، م 159.

.39 توضيح المسائل، م 177.

.40 توضيح المسائل، م 54.

.41 توضيح المسائل، م 164.

.42 توضيح المسائل، م 166.

.43 توضيح المسائل، م 175.

.44 توضيح المسائل، م 170.

.45 در مورد دختر چنين نيست.

.46 توضيح المسائل، م 161.

.47 توضيح المسائل، م 162.

.48 استفتاآت، ج 1، ص 119، س 327.

.49 استفتاآت، ج 1، ص 120، س 329.

.50 دفتر امام خمينى: بخش استفتا.

.51 استفتاآت، ج 1، ص 118، س 322.

.52 آبجو.

.53 توضيح المسائل، م 83. (براى آشنايى بيشتر با احكام چيزهاى نجس به رساله توضيح المسائل مراجعه كنيد.)

.54 توضيح المسائل، م 121.

.55 توضيح المسائل، م 123.

.56 توضيح المسائل، م 125.

.57 توضيح المسائل، م 126.

.58 توضيح المسائل، م 128.

.59 توضيح المسائل، م 129.

.60 توضيح المسائل، م 132.

.61 توضيح المسائل، م 141.

.62 توضيح المسائل، م 143.

.63 توضيح المسائل، م 144.

.64 بچه‏اى كه نزديك بالغ شدن است.

.65 توضيح المسائل، م 147.

.66 توضيح المسائل، م 291.

.67 توضيح المسائل، م 294؛ تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 23، م 12؛ استفتاآت، ج 1، ص 36، س 41 و 42.

.68 استفتاآت، ج 1، ص 36، س 42.

.69 استفتاآت، ج 1، ص 39، س 54.

.70 العروْ الوثقى، ج 1، ص 241، م 30.

.71 توضيح المسائل، م 318.

.72 توضيح المسائل، م 360.

.73 توضيح المسائل، م 361.

.74 توضيح المسائل، م 362.

.75 توضيح المسائل، م 363.

.76 توضيح المسائل، م 367.

.77 توضيح المسائل، م 368.

.78 استفتاآت، ج 1، ص 58، س 124.

.79 استفتاآت، ج 1، ص 57، س 122.

.80 توضيح المسائل، م 358.

.81 توضيح المسائل، م 374.

.82 توضيح المسائل، م 379.

.83 توضيح المسائل، م 376.

.84 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 42، الرابع.

.85 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 42، الرابع؛ العروْ الوثقى، ج 1، ص 297، م 5.

.86 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 42، الرابع.

.87 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 42، الرابع.

.88 توضيح المسائل، م 380.

.89 استفتاآت، ج 1، ص 55، س 113.

.90 استفتاآت، ج 1، ص 63، س 140.

.91 استفتاآت، ج 1، ص 66، س 154.

.92 استفتاآت، ج 1، ص 66، س 153.

.93 استفتاآت، ج 1، ص 56، س 117.

.94 شكل صحيح آن، جَنابت است كه معمولاً جِنابت خوانده مى‏شود.

.95 ولى براى‏نماز مَيّت وسجده شكر وسجده‏هاى واجب‏قرآن غسل جنابت لازم نيست.

.96 شكل صحيح آن، حَيض است كه معمولاً حِيض خوانده مى‏شود.

.97 توضيح المسائل، پس از مسأله 344.

.98 احكام بانوان، عبدالرحيم موگهى، قم، انتشارات شفق.

.99 آميزش جنسى.

.100 توضيح المسائل، م 345.

.101 توضيح المسائل، م 349.

.102 توضيح المسائل، م 350.

.103 توضيح المسائل، م 346.

.104 توضيح المسائل، م 348.

.105 توضيح المسائل، م 73.

.106 مثلاً بدون شهوت و يا بدون جستن بيرون آمده باشد.

.107 العروْ الوثقى، ج 1، ص 277.

.108 توضيح المسائل، م 352.

.109 مفاتيح الجنان، آداب وقت خواب.

.110 استفتاآت، ج 1، ص 28، س 14.

.111 استفتاآت، ج 1، ص 176، س 184.

.112 استفتاآت، ج 1، ص 48، س 85.

.113 استفتاآت، ج 1، ص 50، س 89.

.114 استفتاآت، ج 1، ص 53، س 104.

.115 استفتاآت، ج 1، ص 53، س 102.

.116 با جَستن بيرون آمدن منى.

.117 سست شدن.

.118 استفتاآت، ج 1، ص 53، س 103.

.119 منظور همان سوره «سجده» است.

.120 منظور همان سوره «فُصِّلَت» است.

.121 منظور همان سوره «نجم» است.

.122 منظور همان سوره «عَلَق» است.

.123 توضيح المسائل، م 355؛ تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 38.

.124 منظور همان سوره سى و دوم قرآن يعنى سوره «سجده» يا «الم تنزيل» است.

.125 العروْ الوثقى، ج 1، ص 288، م 5.

.126 استفتاآت، ج 1، ص 73، س 174.

.127 العروْ الوثقى، ج 1، ص 292، م 10.

.128 استفتاآت، ج 1، ص 54، س 109.

.129 دفتر امام خمينى: بخش استفتا.

.130 توضيح المسائل، م 391.

.131 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 43، م 18.

.132 استفتاآت، ج 1، ص 65، س 148.

.133 استفتاآت، ج 1، ص 65، س 149.

.134 فروع كافى، ج 5، ص 494.

.135 توضيح المسائل، م 2412.

.136 در صورتى كه زن اجازه داده و يا مرد عذرى داشته و يا در سفر ضرورى باشد، اشكالى ندارد. (تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 242، م 13.)

.137 توضيح المسائل، م 2418.

.138 ادامه اين مسأله راه ديگرى نيز دارد كه مى‏توانيد به مأخذ آن مراجعه كنيد.

.139 العروْ الوثقى، ج 2، ص 810، م 8.

.140 العروْ الوثقى، ج 2، ص 800، م 11.

.141 تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 239، م 8.

.142 العروْ الوثقى، ج 2، ص 800، م 11.

.143 تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 239، م 8؛ العروْ الوثقى، ج 2، ص 800، م 11.

.144 غير از ظهر پنجشنبه كه گفته شد مستحب است.

.145 اذان صبح.

.146 تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 239، م 8.

.147 تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 239، م 8؛ العروْ الوثقى، ج 2، ص 800، م 11.

.148 بدون هيچ روپوشى و اينكه هر دو كاملاً عريان باشند.

.149 تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 239، م 8؛ العروْ الوثقى، ج 2، ص 800، م 11.

.150 مثلاً پس از اذان مغرب.

.151 تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 239، م 8.

.152 تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 239، م 8.

.153 يعنى انسان با خود كارى كند كه منى از او بيرون آيد.

.154 خروج منى و خودارضايى جنسى زن و شوهر به وسيله ملاعبه و بازى با يكديگر حرام نيست.

.155 استفتاآت، ج 1، ص 51، س 95.

.156 پس آميزش شوهر با زن مستحاضه پيش از غسل حرام است (بنابر احتياط واجب).

.157 توضيح المسائل، م 428.

.158 توضيح المسائل، م 450.

.159 توضيح المسائل، م 489 و 490.

.160 توضيح المسائل، م 451.

.161 توضيح المسائل، م 514.

.162 مرد مى‏تواند مثلاً با استفاده از پاكتها و پوششهاى پلاستيكى و مُلاعبه و بازى با همسرش و بدون عمل دخول، منى خود را در اختيار آزمايشگاه قرار دهد و سپس غسل جنابت كند.

.163 استفتاآت، ج 1، ص 76، س 182.

.164 جلو.

.165 توضيح المسائل، م 452.

.166 توضيح المسائل، م 454.

.167 توضيح المسائل، م 455.

.168 توضيح المسائل، م 456.

.169 توضيح المسائل، م 457.

.170 توضيح المسائل، م 458.

.171 يعنى با صدقه و استغفار، كفاره از او ساقط نمى‏شود.

.172 توضيح المسائل، م 461.

.173 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 53، پس از مسأله 2.

.174 توضيح المسائل، م 459.

.175 العروْ الوثقى، ج 1، ص 342، م 16.

.176 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 53، م 4.

.177 استفتاآت، ج 1، ص 68، س 159.

.178 استفتاآت، ج 1، ص 74، س 178.

.179 استفتاآت، ج 1، ص 75، س 179.

.180 البته چون منى از مرد بيرون آمده، غسل جنابت بر مرد واجب است.

.181 استفتاآت، ج 1، ص 74، س 177.

.182 استفتاآت، ج 1، ص 70، س 165.

.183 توضيح المسائل، م 435 و 436.

.184 توضيح المسائل، م 439.

.185 استفتاآت، ج 1، ص 72، س 169.

.186 توضيح المسائل، م 82؛ تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 239، م 8؛ العروْ الوثقى، ج 1، ص 194و ج 2، ص 800، م 10 و ص 801، م 18 و 20.

.187 وسائل الشيعْ، ج 14، ص 83.

.188 بحار الانوار، ج 60، ص 359/ علل الشرائع.

.189 توضيح المسائل، م 57.

.190 توضيح المسائل، م 63.

.191 استفتاآت، ج 1، ص 109، س 292.

.192 العروْ الوثقى، ج 1، ص 73، پس از مسأله 5.

.193 استفتاآت، ج 1، ص 110، س 296.

.194 استفتاآت، ج 1، ص 109، س 293.

.195 پوست.

.196 استفتاآت، ج 1، ص 36، س 43.

.197 استفتاآت، ج 1، ص 64، س 141.

.198 استفتاآت، ج 1، ص 122، س 334.

.199 العروْ الوثقى، ج 1، ص 218، م 47.

.200 العروْ الوثقى، ج 1، ص 663، م 12.

.201 العروْ الوثقى، ج 1، ص 710، م 14.

.202 استفتاآت، ج 1، ص 152، س 86.

.203 استفتاآت، ج 1، ص 299، س 556.

.204 استفتاآت، ج 1، ص 185، س 212.

.205 استفتاآت، ج 1، ص 109، س 294.

.206 استفتاآت، ج 1، ص 110، س 297.

.207 استفتاآت، ج 1، ص 111، س 298.

.208 استفتاآت، ج 1، ص 169، س 158.

.209 استفتاآت، ج 1، ص 169، س 157.

.210 استفتاآت، ج 1، ص 171، س 165.

.211 استفتاآت، ج 1، ص 165، س 142.

.212 توضيح المسائل، م 224.

.213 استفتاآت، ج 1، ص 110، س 295.

.214 استفتاآت، ج 1، ص 106، س 283.

.215 استفتاآت، ج 1، ص 107، س 284.

.216 استفتاآت، ج 1، ص 108، س 289.

.217 استفتاآت، ج 1، ص 63، س 139.

.218 استفتاآت، ج 1، ص 112، س 300.

.219 استفتاآت، ج 1، ص 111، س 299.

220- ات بحار الانوار، ج 51، ص ل‏ا / امالى طوسى.

221- اتل مكارم الاخلاق، ج 0، ص ييى.

.222 مستدرك الوسائل، ج 15، ص 180.

.223 رساله نوين فقهى پزشكى، ج 1، ص 161.

.224 با اقتباس از: رساله نوين فقهى پزشكى، ج 1، ص 161 و 162 / نُه ماه در انتظار نوزاد، تأليف و ترجمه فريناز عسكرى، ص 87.

.225 توضيح المسائل، م 437.

.226 رساله نوين فقهى پزشكى، همو، ص 179.

.227 براى آشنايى بيشتر با جزئيات و كيفيت پرداخت ديه به كارشناسان و يا كتابهاى فقهى مراجعه كنيد.

.228 تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 597، پيش از مسأله 1.

.229 استفتا.

.230 پيش از چهار ماهگى.

.231 رساله نوين، ج 3، ص 101.

.232 تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 598، م 5.

.233 العروْ الوثقى، ج 1، ص 61، م 9.

.234 توضيح المسائل، م 524.

.235 توضيح المسائل، م 558.

.236 با اقتباس از: رساله نوين فقهى پزشكى، ج 1، ص 165 و 166 / الفقه على المذاهب الخمسْ، محمدجواد مغنيه، ص 382.

.237 توضيح المسائل، م 2874.

.238 توضيح المسائل، م 2875.

.239 توضيح المسائل، م 2876.

.240 توضيح المسائل، م 2877.

.241 تحرير الوسيلْ، ج 2، ص 242، م 14.

.242 رساله نوين فقهى پزشكى، ج 1، ص 187.

.243 رساله نوين فقهى پزشكى، ج 1، ص 187.

،244 2، 3 و4. رساله نوين فقهى پزشكى، ج 1، ص 188.

248و 6. همان، ج 1، ص 189.

،250 2 و3. رساله نوين فقهى پزشكى، ج 1، ص 189.

253و 5. همان، ص 190.

.255 رساله نوين فقهى پزشكى، ج 1، ص 190.

.256 رساله نوين فقهى پزشكى، ج 1، ص 182.

.257 استفتاآت، ج 1، ص 52، س 98.

.258 دفتر امام خمينى: بخش استفتا.

.259 دفتر امام خمينى: بخش استفتا.

.260 دفتر امام خمينى: بخش استفتا.

.261 استفتاآت، ج 1، ص 70، س 164.

.262 رساله نوين، ج 1، ص 112.

.263 توضيح المسائل، م 508.

.264 توضيح المسائل، م 509.

.265 توضيح المسائل، م 510.

.266 توضيح المسائل، م 512.

.267 توضيح المسائل، م 511.

.268 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 60 و 61، پيش از مسأله 1.

.269 نظير عبادتهايى كه مانند نماز بايد با وضو يا غسل يا تيمم به جا آورده شوند، ولى به جا آوردن عبادتهايى كه وضو و غسل و تيمم براى آنها لازم نيست مانند نماز ميّت، مانعى ندارد. و چيزهايى كه بر جنب حرام است و در احكام جنابت گفته شد.

.270 توضيح المسائل، م 513.

.271 توضيح المسائل، م 514.

.272 توضيح المسائل، م 515.

.273 توضيح المسائل، م 516.

.274 توضيح المسائل، م 517.

.275 توضيح المسائل، م 518.

.276 توضيح المسائل، م 519.

.277 توضيح المسائل، م 520.

.278 روزهاى پاكى.

.279 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 61، م 1.

.280 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 61، م 3.

.281 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 62، م 4.

.282 يعنى با ترك عبادت احتياط كند تا وضع و تكليف او روشن شود.

.283 تحرير الوسيلْ، ج 1، ص 62، م 5.

.284 العروْ الوثقى، ج 1، ص 62، م 13.

.285 استفتاآت، ج 1، ص 76، س 183.

.286 استفتاآت، ج 1، ص 77، س 184.

.287 استفتاآت، ج 1، ص 77، س 186.

.288 با اقتباس از: رساله نوين فقهى پزشكى، ج 1، ص 157 / نه ماه در انتظار نوزاد، تأليف و ترجمه فريناز عسكرى، ص 139.

.289 بحارالانوار، ج 104، ص 123 / مكارم الاخلاق.

.290 توضيح المسائل، م 2412.

احكام خانواده‏

(احكام متأهّلين) طبق فتاوا و نظريات حضرت امام خمينى‏1 ويرايش دوم‏

عبدالرحيم موگِهى (شميم)

قم مقدس، 17/6/80

چاپ این نسخه درجه: 0.00   چند مرتبه به این پست امتیاز داده اند: 0 مرتبه

نظرات

تنها کابران عضو میتوانند نظر دهند.
 
 

 
 طراحی سايت توسط شهر الکترونیک کرمان  پشتیبان رسمی سیستم مدیریتی سایت ساز دریا طراحی شده است.