سيستم مديريت محتواي ياس/دفتر امام جمعه بخش چترود  

مطالب

خانه مشهور لیست اضافه

عدالت اجتماعی از منظر امام موسی صدر

سخنرانى امام موسى صدر در نهمین همایش اندیشه اسلامى «ملتقى الفکر الاسلامى» که در تلمسان (یکى از شهرهاى الجزایر) در تاریخ 26 ژوئیه 1975مطابق با 17 تیر 1354برگزار شد. این همایش همه‏ساله در کشور الجزایر و با شرکت دانشمندان برجسته اسلامى در رشته‏هاى فقه، تاریخ، اقتصاد، فلسفه، هنر و ادب برگزار مى‏شود. از جمله دانشمندان سرشناسى که در این همایش شرکت کرده‏اند، مى‏توان از شیخ محمد ابوزهره از الازهر، معروف دوالیبى رئیس مجلس اسلامى الجزایر، شیخ محمد غزالى از استادان الازهر و دکتر عمر فروخ عضو همایش نهم نام برد.

-------------------------------------------------------

در بخش اول همایش، دانشمندان و فرهیختگان برجسته به استقصاى تام «عدالت اقتصادى در اسلام» پرداختند.[1] از این پس سخن متوجه بخش دوم یعنى «عدالت اجتماعى در اسلام» است، البته با اشاره به ملاحظاتى درباره جایگاه ممتازِ «عدالت در اسلام».

1. اصول بنیادى عدالت اجتماعى در ایدئولوژى

الف. عدالت در اسلام، در همه زمینه‏ها، به‏ویژه در زمینه اجتماعى و اقتصادى، نه‏تنها متکى بر ایدئولوژى اسلامى است، بلکه اصولاً خودْ پایه‏اى از پایه‏هاى ایدئولوژىِ اسلامى است، و تأثیر شگرفى بر موازین و ارکان دیگر دارد. عدالت در همه زمینه‏هاى زندگىِ فردى و اجتماعىِ انسان جارى است و در قرآن کریم چنان مى‏نماید که جهانِ هستى برآیندى از عدالت است.

جهان از دیدگاه اسلام بر اساس حق و عدالت استوار است[2] و انسانى که رسالت خود را درک می‌کند و خواهان کامیابى است، باید در روشِ خویش عادل و همسو با جهان باشد وگرنه موجودِ بیگانه و رانده‏شده و شکست‏خورده‏اى خواهد بود که به زودى در هاله‏اى از فراموشى گم خواهد شد. این اصل، به یک سان، بر فرد و جامعه صدق می‌کند.

شاید از بارزترین آیاتى که بر این پیوند تأکید می‌کند آیات 9-7 سوره الرحمن باشد: «و السَّماءِ رَفَعَها و وَضَعَ الْمیزانَ ألّا تَطْغَوا فِى الْمیزانِ و أقیموا الْوَزنَ بالْقِسطِ و لا تُخسِروا الْمیزانَ» (9-7 :55) (آسمان را برافراخت و ترازو را برنهاد تا در ترازو تجاوز مکنید. وزن کردن را به عدالت رعایت کنید و کم‏فروشى مکنید.)

ب. عدالت یکى از جلوه‏هاى بارزِ ثبوتىِ خداوند است و همین عدالتِ آفریدگارِ جهان است که بر سراسر جهان هستى باز مى‏تابد. زیرا علّت، در نظر فلاسفه، حدِّ تام براى معلول است، و معلولْ حدِّ ناقصِ علّت است.[3] افزون بر این، قرآنِ کریمْ آفریدگارِ جهان را «قائما بالقسط» مى‏داند.[4] مقصود از این تعریف این است که عدالتِ جهانْ خودْ مفهومِ قیامِ خداوند به عدالت است. این مطلبى است که هیچ نیازى به نتیجه‏گیرى فلسفى یا تحلیل علمى ندارد. این شیوه، در حقیقت، همان روش معروف و مورد استنادِ قرآن کریم است. زیرا که قرآن نتایج تربیتى حقایق و وقایع را مطرح مى‏سازد بى‏آن‌که براى تعیین حقایق و تجزیه و تحلیل ابعاد آنها درنگ کند یا وارد تاریخِ وقایع[5] و جزئیات آنها شود.[6]

خلاصه سخن اینکه مسئله عدالت در جهان هستى، که از یک سو از ارکانِ جهان‏بینىِ اسلام است و از سوى دیگر نتیجه ایمان به عدالتِ آفریدگار، زیربناى استوارِ عدالت را در زندگىِ فردى و جمعى، اقتصادى، سیاسى و اجتماعىِ انسان پى‏ریزى می‌کند.

علاوه بر اینها، فردى که در اصول و مبانى دینى و اعتقادى پژوهش می‌کند، به روشنى درمی‌یابد که پیش‏درآمدِ اصلى براى اثباتِ ضرورتِ برانگیختنِ پیامبران و استدلال بر ثبوتِ معاد و روز حساب، عدالتِ خداوند است. این خود از مسائلى است که اهمیت عدالت را در اصول و باورهاى اسلامى روشن مى‏سازد و میزان تأثیر این اصل را بر پایه رهنمودِ تربیتى در رفتار انسان به طور اعم و در عدالت اقتصادى و اجتماعى فرد و جامعه به طور اخص بازمى‏تاباند[7]

2. اسلام ایمانِ بدونِ عدالت را به رسمیت نمى‏شناسد

معیارى که قرآن براى مساوات و برابرىِ انسان با کارکردش در نظر مى‏گیرد چنین است:

و أنْ لیسَ لِلاِنسانِ إلّا ما سَعى و أَنَّ سعیَه سَوفَ یُرى (39 :53و 40) (و اینکه: براى مردم پاداشى جز آنچه خود کرده‏اند نیست؟ و زودا که کوشش او درنظر آید).

این معیار در موضوع عدالت نیز ثابت است. زیرا وجود عدالت در اسلام مساوى است با وجود ایمان و ایمان بدون کوشش انسان در راه تحقق عدالت اصالتى ندارد. [8]

أرأیتَ الَّذى یُکذِّبُ بالدّینِ فَذلِکَ الَّذى یَدُعُّ الیَتیمَ و لا یَحُضُّ عَلى طَعامِ المِسکین (107: 1-3) (آیا آن را که روز جزا را دروغ مى‏شمرَد دیده‏اى؟ او همان کسى است که یتیم را به اهانت مى‏رانَد. و مردم را به طعام دادن به بینوا وا نمى‏دارد).





جدایىِ اصلِ عدالتِ اقتصادى و اجتماعى از ایدئولوژىِ اسلامى، که خودْ گوشه‏اى از فاجعه جدایى عقیده از شریعت است و گروههاى مختلفِ مسلمان آن را پذیرفته‏اند، باعث گردیده است که عدالتْ ژرفا و کلیّت و استمرارِ خود را از دست بدهد، به طورى که امروز عدالتِ اقتصادى و اجتماعى به صورت یک مسئله اجتماعىِ محض و موضوعِ سیاسىِ خالص درآمده است.


نظرات: 0 بازدید شده: 1046 مرتبه ارسال شده توسط: مدیر در تاریخ: 1388.08.19 بیشتر بخوانید

اولين پادشاه مسلمان

اولين پادشاه مسلمان

عضد الدوله توانست با درايت و تلاش خود خدمات فراواني در تمامي زمينه هاي علمي و عمراني به ايران و اسلام ارائه نمايد. او اولين کسي بود که از سوي خليفه لقب«ملک» دريافت کرد و اولين پادشاه ايراني بعد از اسلام بود که نامش بعد از نام خليفه در خطبه ذکر شد.
قلمرو عضد الدوله

اميرابو شجاع فنا خسرو، که به جهت لياقت و کارداني از سوي خليفه المطيع لله لقب "عضدالدوله " را دريافت کرده بود ، علاوه بر پيروزي هاي بزرگ در ميادين نظامي؛ نامي درخشان در عرصه فرهنگ و تمدن ايراني – اسلامي نيز از خود بر جاي گذاشته است. عضد الدوله فرزند رکن الدوله از خاندان زيدي مذهب "آل بويه" از سال 337 ق با جانشيني عمويش رکن الدوله در شيراز ، به طور رسمي وارد عالم سياست شد و به زودي توانست با شکست رقبايش زمام امور خاندان آل بويه را که تا قبل از آن هر کدام بخشي از شرق اسلامي را اداره مي کردند به صورت متمرکز به دست گيرد و
نظرات: 0 بازدید شده: 1052 مرتبه ارسال شده توسط: مدیر در تاریخ: 1388.07.18 بیشتر بخوانید

خانه | اخبار سایت | دعوت به دوستان | ارتباط با ما
 
 

 
 طراحی سايت توسط شهر الکترونیک کرمان  پشتیبان رسمی سیستم مدیریتی سایت ساز دریا طراحی شده است.